Arrimo la xiriira xanuunka coronavirus ayaa saameeyay howlihii guud ee dowlad goboleedka Hirshabeelle ee Soomaaliya, waxaana soo xoogeysaneysa cabsi xoog leh oo laga qabo inuu cudurku ku faafo halkaas.
Howlaha shaqo ee waaxyaha kala duwana ee maamulka ayaa hakad galeen, waxaana la joojiyay kulamadii golaha wasiirrada iyo baarlamaank.
Arrintan waxay ku soo aadeysaa iyadoo Hirshabeelle ay isu diyaarineysay soo xulidda xildhibaannada si ay madaxweyne cusub u doortaa. Balse taas ma sii soconeysaa?
Tirada Fayraska corona ee Soomaaliya ayaa shalay kor u kacday in ka badan laba jibaar, waxayna gaartay 60 kiis iyadoo gobollo hor leh laga soo sheegay in cudurkan uu gaaray.
Doorashada Hirshabeelle
Madaxweynaha maamul goboleedka Hirshabeelle, Maxamed Cabdi Waare, oo wareysi siiyay BBC-da ayaa sheegay in "illaa ay xaaladda coronavirus dhinac u dhacdo aysan u oollin talo ku saabsan doorashada dowlad goboleedkiisa".
"Annaga hadda labo arrimood ayaa noogu daran, maskaxdeenna, tamarteenna iyo walwalkeennana aan isugu geyneynaa. Midda koowaad waa saameynta caafimaad ee uu keeni doono cudurkaan, Alle hanaga fududeeyee, tan labaad ee kasii walwalka badanna waa saameynta iyo dhibaatada dhinaca dhaqaalaha ee ka dhalan doonta.
Ssababtoo ah shirkii aan maanta galnay dooddeenna ugu badan waxay ku saabsaneyd saameynta dhaqaalaha ee gaareysa dadka shaqada maalinlaha ah ku nool ee aan mushaarka qaadanin," ayuu yiri madaxweyne Waare.
Waare oo hadalkiisa sii watay ayaa caddeeyay in waqtiga lagu guda jiro dhibaatada fayraska corona "aysan faraha la gali doonin howl ku saabsan doorashada".
Isagoo qodobkaas qeexaya wuxuu yiri: "Alle hanaga fududeeyee, haddii aysan nagu dheeraanin, oo uu dhammaado waqti doorashada la qaban karo, dabcan in uu Alle naga fududeeyo ayaan rajeyneynaa, laakiin taladaas ma aha talo maanta noo taalla, waa talo aan u gali doonno si wadar ah oo ka tashi ah, waqtigii uu Alle arrintaan dhinac noo dhaafsiiyo".
Madaxweyne Cabdi Waare ayaa dhanka kale xaqiijiyay in illaa iyo hadda aanan arrimaha doorashada lasoo hadal qaadin wasaaradda Arrimaha Gudaha ee dowladda Federaalka Soomaaliya.
"Doorka wasaaradda Arrimaha Gudaha ee federaalka ay ku leedahay doorashada Hirshabeelle iyaguna way ogyihiin annaguna waan ognahay, meel aan wax iska dhahnana lama gaarin, maalinkii la gaaro in doorasho laga wada hadli karo, dastuurkii federaalka iyo kii maamul goboleedkaba way noo yaallaan, doorka ay ku leeyihiinna waan u oggol nahay", ayuu yiri.
Madaxwyene Waare iyo dhammaan xubnaha kale ee dowladdiisa ayaa ku jira karantiil, kaddib markii wasiir ka tirsanaa Hirshabeelle uu u dhintay fyraska Covid-19, waxaana jirto cabsi xoog leh oo laga qabo in xanuunka coronavirus uu sii faafo.
Khaliif Muumin Tooxow oo uu cudurka ku dhacay isagoo ku sugan magaalada Jowhar ayaa Axaddii ku geeriyooday isbitaalka Martiini ee magaalada Muqdisho, halkaas oo ka mid ah meelaha lagula tacaalayo dadka qaba fayraska.
Cabdi Macallim Maxamed oo ah Wasiirka caafimaadka Hirshabeelle oo BBC la hadlay ayaa sheegay in wali aysan jirin cid ka tirsan maamulka oo laga helay cudurka, marka laga reebo wasiirka geeriyooday.
"Xaaladda guud ee Hirshabeelle hadda way yara daggan tahay, waxaa soo gaaray cudurka coronavirus oo laga helay hal qof oo ah wasiir, xildhibaanna ahaa, Alle ha u naxariisto wuxuu u geeriyooday. Xilligaas wixii ka dambeeyayna guud ahaan dadka waxay isku karantiileen meeshii uu qof walba ku sugnaa", ayuu yiri.
"Waayahaygii Wuhan iyo go'doonkii coronavirus"
Kiisaska coronavirus ee Soomaaliya ayaa maalmihii dambe sare u sii kacayay, waxayna gaareen 60 qof oo qaba fayraska.
Sida ay sheegtay wasaaradda caafimaadka Soomaaliya, 52 qof oo ka mid ah kuwaas xaaladdooda way deggan tahay, labana way u dhinteen.
Hal qof ayaa ka bogsooday xanuunka, sida ay shaacisay wasaaradda caafimaadka ee Soomaaliya.
isha warkan. BBCsomali